Woda

ŹRÓDŁO ŻYCIA

Woda jest źródłem życia. Te stwierdzenie popiera wiele faktów z otaczającego nas świata. Przede wszystkim woda potrzebna jest do funkcjonowania wszystkich organizmów żywych. Bardzo wyraźnie jest to widoczne na przykładzie roślinności. Na terenach ubogich w opady deszczu oraz sieć rzeczną (pustynie) bardzo trudno spotkać rośliny oraz organizmy żywe. Przeciwieństwem obszarów pozbawionych szaty roślinnej są lasy tropikalne, gdzie ilość wody jest wystarczająca na zaspokojenie zapotrzebowań organizmów żywych. Innym przykładem jest fakt, że większość miast czy wiosek lokalizowana była w pobliżu zbiorników wodnych, by mieć stały dostęp do wody. W dzisiejszych czasach brak rzeki czy jeziora w pobliżu miejscowości nie jest skazaniem na deficyt wody, ponieważ w aktualnej technologii można pobierać wodę z głębokich pokładów wód podziemnych, nawet z 200 metrów pod ziemią.


Woda poprawia walory estetyczne krajobrazu, w którym występuję. Dla przykładu przypomnę szereg wodospadów czy pięknie pofalowane koryta rzek, dlatego dzięki wodzie możemy cieszyć się pięknymi krajobrazami. Woda jest dla nas bardzo ważna z biologicznego punktu widzenia. Jest niezbędna do ugaszenia codziennego pragnienia oraz do zadbania o higienę naszego ciała. Około 70% ciała człowieka to woda. Wspomaga ona procesy zachodzące w organizmie oraz wpływa na jego zdrowie. Woda z organizmu uwalniana jest wraz z potem, moczem oraz podczas wydychania z powietrzem. Podwyższone zużycie wody występuje podczas wysiłku fizycznego oraz choroby, dlatego trzeba te braki na bieżąco uzupełniać.


W obecnych czasach wydaje się nam, że problem braku wody nie dotyczy właśnie nas, a jedynie ludzi mieszkających w Afryce, czy Ameryce. Jest to błędna teza, ponieważ nawet niektóre rejony Polski borykają się z deficytem wodnym poprzez rosnące zapotrzebowanie na wodę przez zakłady przemysłowe czy też zwiększającą się ilość osób.

Woda jest wszystkim znana oraz istnieje od dawien dawna. Zdaje się tak zwyczajna i łagodna jednak należy pamiętać, że to właśnie woda potrafi wydrążyć dziurę w skale, przez co jest również silna.


FLORA I FAUNA

Środowisko wodne jest to miejsce, gdzie spotkać można wiele różnych roślin oraz zwierząt. Woda stanowi dla nich zarówno źródło pokarmu jak i miejsce do życia. W zależności od warunków klimatycznych spotkać można charakterystyczne dla danego siedliska organizmy żywe. Polska dzięki nisko rozwiniętemu przemysłowi oraz urbanizacji jest przodującym wśród państw Europy krajem, gdzie napotkać można tak szeroką gamę gatunków roślin i zwierząt. Na obszarze naszego kraju istnieje wiele Parków oraz Obszarów Chronionych, mających na celu zachowanie bioróżnorodności oraz gatunków, które zagrożone są wyginięciem na skalę światową.


Fauna wodna jest bardzo zróżnicowana. Do roślinności wodnej zaliczamy rośliny, które nie potrzebują podłoża stałego do wzrostu, a wystarcza im jedynie woda. Do tego typu roślin zaliczamy: rzęsę wodną, żabiściek pływający czy osokę aloesowatą. Organizmy te pobierają składniki odżywcze bezpośrednio z wody. Kolejnym rodzajem roślin wodnych są takie, których kłącza zakotwiczone są w dnie zbiornika z kwiatami i liśćmi podwodnymi lub unoszącymi się na wodzie. Takie rozwiązanie pozwala na pobieranie potrzebnych substancji z wody oraz z podłoża stałego, a jednocześnie zapobiega przemieszczaniu się rośliny. Rośliny te są bardzo efektowne i potrafią ucieszyć niejedno oko. Charakteryzują się kolorowymi pięknymi kwiatami. Do roślin tego typu zaliczamy grążela żółtego, lilie wodne oraz różnego rodzaju rdestnice. Rośliny występujące w strefie przybrzeżnej cechują się zdolnością zarówno do stałego jak i okresowego zalewania przez wodę. Każdy z nas widział trzcinę pospolitą czy pałkę wodną. Te rośliny zajmują duże obszary szczególnie na terenach zalewowych. Wiele z tych gatunków objętych jest ścisłą ochroną i jednocześnie znajdują się one w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin.


Szeroka różnorodność fauny w Polsce pozwala na równie intensywny rozwój flory ją zamieszkującej. Dzięki roślinności wodnej wiele zwierząt znajduję schronienie oraz pokarm. Ważne jest aby te dwa osobne organizmy mogły w niezakłócony sposób istnieć ze sobą, tworząc jedność. Świat zwierząt wodnych zamieszkujących Polskie tereny jest równie zadziwiający jak świat roślinny. Wyróżniamy zwierzęta żyjące w wodzie, do których zaliczamy ryby, pijawki, raki oraz larwy niektórych owadów. Są one przystosowane do ciągłego przebywania w wodzie i nie potrzebują suchego lądu, aby istnieć. Kolejnym rodzajem są zwierzęta wodno lądowe takie jak: wydra, żaba, kaczka, łabędź czy bóbr. Organizmy te wykorzystują wodę jako miejsce gdzie mogą zdobyć pokarm czy wychować młode. Zwierzęta te potrafią spędzić sporo czasu pod wodą lecz potrzebują od czasu do czasu nabrać powietrza. Ostatnią grupą są zwierzęta żyjące w pobliżu zbiorników wodnych. Jest to czapla oraz bocian, które osiedlają się na terenach podmokłych, aby mieć ciągły dostęp do pożywienia.


Do zwierząt wodnych zaliczamy również plankton, owady, płazy i gady. Wiele ze zwierząt Polski, które zamieszkują środowisko wodne jest pod ścisłą ochroną. Spowodowane to jest ich nieustannym zmniejszaniem populacji poprzez wkraczanie człowieka na tereny zamieszkałe przez cenne rośliny i zwierzęta. Fauna i flora wodna Polski jest bardzo atrakcyjnym skarbem narodowym. Inne wysoko rozwinięte kraje Europy, a nawet świata nie mogą poszczycić się takim bogactwem naturalnym.


OSZCZĘDZAMY WODĘ

Każdy z nas wie, czym jest woda. Wielokrotnie wykorzystujemy ją na co dzień do różnych celów, czy to spożywczych czy zażywając codziennej kąpieli. Woda jest podstawą życia i funkcjonowania wszystkich organizmów na Ziemi, co za tym idzie jest naszym największym skarbem. Niestety zasoby wody pitnej na świecie są ograniczone, w związku z czym należy zadbać o to, aby nie zabrakło jej naszym potomkom.

Woda, która nadaje się do spożycia ujmowana jest z ujęć powierzchniowych (rzeki, jeziora) oraz podziemnych (studnie głębinowe). Jest to woda słodka, której jest zaledwie 3%. Pozostałe 97% to woda słona zgromadzona w morzach i oceanach, nie zdatna do wykorzystania (jedynie drogie procesy membranowe mogą uzdatnić taką wodę na cele spożywcze). Głównym źródłem zasilania naszych domów w wodę jest woda pochodząca z ujęć podziemnych, które w stosunku do rosnącego zapotrzebowania nie są w stanie odpowiednio szybko się zregenerować. Jest to duży problem szczególnie w rejonach, gdzie opady występują dość rzadko i jednocześnie powierzchnia terenu nie jest porośnięta roślinnością (pustynie). Podczas opadów zaledwie 1/3 wody wsiąka w glebę, pozostała jej ilość paruje oraz spływa rzekami do oceanów.


Wszyscy możemy jakoś wpłynąć na stan ilościowy wykorzystywanej przez nas wody oraz wprowadzić czy też wyuczyć odpowiednie działania i przyzwyczajenia wśród naszych najbliższych, pozwalające w pewien sposób obniżyć zużycie wody i jej oszczędne gospodarowanie. Poniżej przedstawiono kilka sposobów na zmniejszenie zużycia wody: • Poprawa szczelności sieci oraz wyeliminowanie przecieków, dlatego ważne jest sprawdzenie czy przypadkiem podczas nocy stan licznika nie uległ zmianie. • Zakręcanie kranu podczas mycia zębów oraz wykorzystanie prysznica zamiast wanny na kąpiel, w której zużywamy średnio 3 razy więcej wody niż pod natryskiem. • Zastosowanie spłuczki dwustopniowej, dzięki czemu możemy decydować o ilości spłukiwanej wody. Należy pamiętać, że sedes nie jest śmietnikiem, dlatego nie wrzucajmy do niego śmieci, przez co nie będziemy musieli niepotrzebnie wykorzystywać wody zgromadzonej w spłuczce. • Wykorzystywanie programów oszczędnościowych w urządzeniach takich jak pralka czy zmywarka. • Instalacja perlatorów, spłuczek z funkcją STOP oraz podobnych. • Podczas zabaw w upalne dni zachęcanie dzieci do zabawy na plaży zamiast w ogrodowym basenie. • Do podlewania ogrodu najlepiej wykorzystywać wodę uprzednio zgromadzoną podczas opadów atmosferycznych (deszczówka).


Jeśli chodzi o zakłady przemysłowe, które wykorzystują znacznie większe ilości wody należy zastosować obiegi zamknięte w układach technologicznych, dzięki czemu woda pobrana do układu będzie w nim krążyć. Takie rozwiązanie jednocześnie zmniejszy zapotrzebowanie na wodę oraz produkcję ścieków. Należy jednak pamiętać, żeby oszczędzanie wody było rozważne i przemyślane. Warto zachęcić do rozsądnego korzystania z wody swoje dzieci jak również znajomych.


GOSPODARKA WODNA KRAJU

Polska jest krajem, gdzie ilość wody nadającej się do wykorzystania ciągle maleje. Przy takim eksploatowaniem jej zasobów groźny staje się deficyt wodny. W związku z tym zaproponowano szereg działań mających na celu rozsądne gospodarowanie wodą. Dotyczy to zarówno wody na cele bytowo – gospodarcze, komunalne jak i przemysłowe. Do gospodarki wodnej należy również ochrona przed powodzią i suszą.

Gospodarka wodna w Polsce zaczyna się poprawiać względem poprzedniego stulecia. Odpowiednie organy ustanawiają prawo, które chroni zasoby wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniami antropogenicznymi, głównie z rolnictwa i przemysłu. W Polsce obowiązuje Prawo Wodne ustanowione przez Ministerstwo Środowiska, które jest nowelizowane w celu uzyskania największej ochrony wód oraz odpowiednich ram korzystania z tych zasobów zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Prawo Wodne opisuje zasady korzystania z wód do różnych celów oraz pobiera za ten fakt opłaty w zależności od przeznaczenia. Bardzo ważna jest kontrola oraz opłaty pobierane od osób, które wprowadzają ścieki do wód powierzchniowych lub podziemnych lub je zanieczyszczają w inny sposób. Woda jest chroniona prawem, a szczegółowe informacje dotyczące tego prawa można znaleźć w odpowiednich dziennikach ustaw.


Pod względem zasobów wodnych, Polska zajmuje końcowe miejsce względem całej Europy. Woda powierzchniowa i podziemna na terenie Polski uzupełniana jest w 97% przez opady atmosferyczne. Pozostała ilość wody pochodzi z transgranicznych rejonów. W związku z tym bardzo cenne są każde opady deszczu. Okres podwyższonych stanów wód odnotowuje się w okresie wiosennych opadów oraz w czasie letnich opadów, przypadających na okres lipca (średnio). Wraz ze wzrostem zabudowy miejskiej zmniejsza się ilość miejsc, gdzie woda może swobodnie przedostać się do podziemnych pokładów. W większości następuje spływ powierzchniowy, który niesie ze sobą duże ładunki zanieczyszczeń. Do zadań gospodarki wodnej w kraju należy dostarczenie dla ludności wody o odpowiedniej jakości oraz w nieprzerwanym ciągu.


Największym zagrożeniem dla zasobów wodnych w Polsce i nie tylko są wspomniane wcześniej zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego. Coraz bardziej rozwijające się rolnictwo wykorzystuje duże ilości nawozów, które wykorzystywane są w wielu przypadkach w zły sposób. Prowadzi to do migracji tych substancji do gleby oraz wód powierzchniowych czy podziemnych. W Polsce wód powierzchniowych w I klasie czystości, pod kątem norm stawianych przez Ministrów Środowiska i Zdrowia, jest niecałe 2%. Niesie to za sobą konieczność oczyszczania pozostałych wód w celu ich późniejszego wykorzystania.


Na poprawę gospodarki wodnej kraju wpływa zwiększenie terenów leśnych, podmokłych oraz bagiennych. Obecnie wycina się lasy oraz osusza torfowiska w celu zagospodarowania tego terenu. Niestety jest to złe posunięcie, ponieważ zachwiana zostaje równowaga w przyrodzie, a co za tym idzie odczuwanie okresu suszy. Zasoby wodne Polski cechują się sezonowością, dlatego też ostatnimi laty rozwija się budowa zbiorników retencyjnych, które w okresie dreszczów gromadzą wodę, aby ją wykorzystać w okresie suszy. Zbiorniki te spełniają również rolę ochrony przed powodziami.

http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20011151229


ZANIECZYSZCZENIA

Z zanieczyszczeniem wód mamy do czynienie gdy w ich składzie występują w zwiększonej ilości, substancje chemiczne, bakterie i mikroorganizmy, które nie są jej naturalnymi składnikami.

Substancje które najczęściej zanieczyszczają wody to: pestycydy, detergenty, fenole, barwniki, węglowodory ropopochodne (alifatyczne i aromatyczne), substancje powierzchniowo czynne, aminy aromatyczne, chloropochodne bifenylu, sole (azotany, chlorki, fosforany, siarczany), radioizotopy, jony metali ciężkich (ołowiu (Pb), rtęci (Hg), miedzi (Cu), kadmu (Cd), arsenu (As) i innych). Wśród organizmów żywych największą rolę w zanieczyszczaniu wód odgrywają bakterie Escherichia coli.

Zanieczyszczenia ze względu na pochodzenie dzielimy na naturalne i sztuczne. Zanieczyszczenia wód pochodzenia naturalnego związane są głównie z rozwojem i obumieraniem wodnych organizmów roślinnych i zwierzęcych ale także spowodowane jest wypłukiwaniem pewnych substancji ze skał i gleb. Zanieczyszczenia sztuczne generowane są przez człowieka. Do głównych źródeł sztucznych zanieczyszczeń wód możemy zaliczyć: – ścieki komunalne (zawierające m.in. detergenty, mikroorganizmy chorobotwórcze) i przemysłowe (zawierające m.in. sole metali ciężkich, związki siarki i azotu).
– nawozy sztuczne i organiczne oraz niewłaściwie lub w nadmiarze stosowane środki ochrony roślin wykorzystywane w rolnictwie. Zanieczyszczenia te, są niezwykle groźne z uwagi na wysokie stężenie substancji chemicznych i brak mechanizmów kontroli.
– duże ilości bardzo silnie zasolonych wód kopalnianych które są odprowadza do wód gruntowych przez przemysł wydobywczy.
– transport wodny i lądowy. Wody będące szlakami komunikacyjnymi oraz wody występujące w pobliżu dróg i autostrad zawierają zwiększone ilości  związków ołowiu, tlenków azotu, węglowodorów.
Do wód szkodliwe substancje przedostają się również na skutek depozycji zanieczyszczeń pochodzących z powietrza. Wody opadowe pochłaniają pyły i gazy znajdujące się w powietrzu, po czym przenikają do gleby lub trafiają bezpośrednio do zbiorników wodnych. Zanieczyszczenia z opadów atmosferycznych przenikają do wód gruntowych, skąd mogą przedostawać się do wód powierzchniowych.

Prawie każde wykorzystanie wody powoduje jej zanieczyszczenie. Możemy jednak je zminimalizować poprzez, np. budowę oczyszczalni ścieków, składowanie odpadów w miejscach do tego przeznaczonych, sadzenie drzew w okolicach zbiorników, zakładanie filtrów na wodę. W Polsce ocenę jakości wód przeprowadza Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Według oceny jakości, przeprowadzonej na podstawie monitoringu czystości rzek, z 2002 roku w 5 – stopniowej klasie nie odpowiadającej normom znalazło się aż 14,2% wód.


CIEKAWOSTKI

Woda – ciekawostki, informacje.

Woda jest jednym z najcenniejszych skarbów jakie możemy spotkać na Ziemi. Jest niezbędna do istnienia i funkcjonowania wszystkim organizmów żywych. Woda ma wiele zastosowań. Poniżej przedstawiono kilka ciekawostek o wodzie.

Możemy żyć bez pożywienia ok. 40 dni, natomiast bez wody tylko kilka dni. Utrata 1% wody w organizmie ujawnia się odczuwaniem pragnienia. Tracąc 10% wody organizm znajduje się w niebezpieczeństwie, natomiast spadek zawartości wody o 20% całkowitej ilości w organizmie powoduje śmierć. Pierwsze objawy to senność, zmęczenie oraz oczywiście pragnienie.

Zawartość wody w różnych częściach ciała jest bardzo duża. Przykładami mogą być: – mózg – 75% – kości – 22% – nerki – 83% – mięśnie – 76% – krew – 83%.

Zaskakujące jest to, że wodę można też przedawkować. Nerki człowieka są w stanie przefiltrować do 1,5 litra płynu w ciągu godziny. Jeżeli przekroczymy tą ilość można spowodować przewodnienie organizmu. Objawia się to nudnościami, wymiotami, problemem ze złapaniem oddechu, obrzękiem ciała, zaburzeniem świadomości czy w skrajnych przypadkach śpiączką. Woda po wypiciu pozostaje w żołądku przez 5 minut. Całkowitej wymiany wody organizm dokonuje średnio co 1,5 miesiąca. Najwięcej wody wydalamy oddając mocz, nieco mniej poprzez oddychanie i pot.


Woda dzięki zmianie objętości w zależności od temperatury może dokonać wielu niesamowitych osiągnięć. Przykładowo, woda pod wpływem temperatury ujemnej zwiększa swoją objętość, przez co może rozsadzić głaz. Takiej metody używano dawniej na półkuli północnej do produkcji bloków kamiennych. Również woda znajdująca się w porach i naczyniach włoskowatych nasienia rośliny potrafi wytworzyć ciśnienie równe 400 atmosfer podczas kiełkowania, dlatego z łatwością potrafi przebić asfalt.

Jako jedyna substancja na świecie występuje w trzech stanach skupienia: ciekły, stały i gazowy. Woda srebrna charakteryzuje się działaniem bakterio-, wiruso- oraz grzybobójczym. Ta metoda dezynfekcji znana jest już od czasów starożytnych, gdzie Grecy pili wodę przechowywaną w srebrnych pojemnikach. Wraz z rozpowszechnieniem antybiotyków, zanikło stosowanie wody srebrnej na wielką skalę. W dzisiejszych czasach wojska amerykańskie używają wody srebrnej do dezynfekowania ran.


Morze Martwe jest najbardziej słonym zbiornikiem wodnym, gdzie zasolenie wynosi około 24%. Woda ta, jest dość gęsta aby utrzymać na powierzchni człowieka niepotrafiącego pływać. Siła wyporu w Morzu Martwym jest wystarczająca, aby zrównoważyć ciężar człowieka. Dla porównania zasolenie w Morzu Bałtyckim waha się w granicach 2-3%.

Największym zbiornikiem wody słodkiej na świecie jest jezioro Bajkał. Zawiera 1/5 zasobów wody słodkiej. Jest jednocześnie najgłębszym jeziorem na świecie. Jego głębokość według najnowszych danych wynosi 1642m. Dla porównania Pałac Kultury i Nauki w Warszawie mierzy 231m z czego wynika, że pod powierzchnią zwierciadła wody w jeziorze w najgłębszym miejscu mogłoby zmieścić się 7 tego typu budowli jedna na drugiej. Najgłębszym miejscem na Ziemi jest głębia Challengera w Rowie Mariańskim, gdzie głębokość wynosi 10994m pod poziomem morza. W tym miejscu zmieściłoby się 47 Pałaców Kultury i Nauki jeden na drugim.


Warto również wspomnieć, że nie każdy człowiek na Ziemi ma stały dostęp do wody. Na świecie coraz większym problemem jest cierpienie z powodu pragnienia i chorób wywołanych spożywaniem zanieczyszczonej wody. Dla społeczności, zamieszkujących przede wszystkim Azję i Afrykę, brak dostępu do studni oznacza codzienne pokonywanie wielkich odległości, aby zdobyć wystarczającą ilość wody. Zmiany klimatyczne takie jak susze i powodzie doprowadzają to tego, że kolejne rejony są odcinane od źródeł wody pitnej.

Polska Akcja Humanitarna i Cisowianka w listopadzie 2008r. rozpoczęły akcję „Woda dla Sudanu”. W marcu 2010 zbudowane zostały pierwsze 4 studnie w Sudanie Południowym.

22 marca obchodzony jest Światowy Dzień Wody. Każdy z nas powinien myśleć o niej jako o najwyższym dobru i zacząć szanować, bo kiedyś może jej zabraknąć.


WYDAWNICTWO

Poniżej można pobrać wydawnictwo zawierające materiały z seminarium naukowego pt. „Woda to życie”
Woda to życie

footer3